Duivels snoepgoed

Bewerking: Ed Gunneweg

Voedingsproducenten zijn stapelverliefd op de zoetstof fructosestroop, oftewel High Fructose Corn Syrup (HFCS). Het is zoeter dan suiker en kost nog minder. Dus stoppen ze het overal in. Zelfs in soep. Nou en? HFCS maakt je dik en vergroot je kans op suikerziekte en hartkwalen.

Rond 1970 kwamen levensmiddelentechnologen op het sprankelende idee om de glucosestroop die je uit maïs kunt winnen, om te zetten in fructosestroop. Fructose is aanzienlijk zoeter dan glucose, maïs kost nauwelijks meer dan drinkwater en ook het chemische omzettingsproces is spotgoedkoop. Sindsdien stroomt de High Fructose Corn Syrup als een aanzwellende, taaie vloedgolf over de wereld. Het zit overal in. Vooral in non-voeding als frisdrank, koek en repen, maar ook in minder verdachte waren als muesli, worst, soep, mosterd en ketchup.

Wat goed is voor de aandeelhouders van Coca Cola en Unilever, is de dood in de pot voor jou. Sinds kort weten we dat dit honingzoete lieverdje van de levensmiddelendesigners de lever verandert in een op hol geslagen vetfabriek. Van fructosestroop word moddervet en het kan je suikerziekte en/of een hartinfarct bezorgen.

HFCS maakt je lever gek

‘Voer een laboratoriumrat fructose in een hoeveelheid die omgerekend vergelijkbaar is met wat de gemiddelde Britse puber dagelijks binnenkrijgt en het beest is binnen enkele dagen insulineresistent, zelfs als hij slank blijft.'

Dr Victor Zammit, biochemicus aan het Hannah Research Institute in het Schotse Ayr, zou het van de daken willen schreeuwen, maar vooralsnog is hij een roepende in de woestijn. De consequenties van zijn woorden zijn dramatisch. Als zijn vondst ook voor mensen geldt, is de enorme opmars van HFCS (vrijwel 100% fructose) een van de grootste boeven achter de zogenaamd ‘onverklaarbare’ epidemie van overgewicht en diabetes type 2, die ook in Nederland enorm huishoudt.

‘Fructose komt in een normale voeding slechts mondjesmaat voor’, zegt Zammit. ‘Als het meer dan een paar procent van je dagelijkse energie- inname levert, haalt de stof een levensgevaarlijk trucje uit met de lever. Het zet het orgaan aan grote hoeveelheden vrije vetzuren in de bloedbaan te dumpen.’ Bij gevoelige personen gaan die ‘triglyceriden’ linea recta naar de vetcellen rond het middel. Ook maken ze de insulinereceptoren in de spiercellen minder gevoelig voor het hormoon insuline, waardoor zowel de insulinespiegel als de bloedsuikerspiegel stijgen. Dat is een gevaarlijke situatie, die maar beter niet te lang kan duren.

‘Als de vetcellen rond het middel op een gegeven moment vol raken, kieperen ook zij de overvloedige triglyceriden in het bloed’, zegt Zammit. ‘Op dat moment bevat je bloed te veel triglyceriden, te veel insuline, te veel glucose en met een beetje pech ook nog eens te veel stresshormonen. Dat is zonder meer de best denkbare cocktail voor een vroeg hartinfarct.’ Exact hetzelfde mechanisme treedt overigens op als je regelmatig energierijke snacks eet. Zammit: ‘Zodra je iets eet, geeft de alvleesklier insuline af. Bij een gezond mens is dat voor de lever het signaal om de uitstoot van triglyceriden te staken. Er is immers al voldoende brandstof. Maar geef je de lever onvoldoende rust – door de hele dag te snacken en het orgaan dus voortdurend te provoceren met insuline – dan gebeurt er iets raars: de lever ziet het insuline-signaal dan juist als een teken om wél vetten in circulatie te brengen. Grazen is funest. Zeker als je ook nog eens producten met veel HFCS neemt.’

HFCS maakt en houd je dik

Het ligt voor de hand, maar het is ook direct aangetoond. Uit onderzoek dat in 2002 werd gepubliceerd in het American Journal of Clinical Nutrition blijkt dat mensen sneller aankomen als ze frisdrank met HFCS drinken. Twee groepen kregen gewone, met HFCS gezoete frisdrank, dan wel een light-variant te drinken. Na tien weken bleken de mensen die gewone frisdrank hadden gedronken aanzienlijk meer te hebben gegeten (28%) dan degenen die light dronken. Ze waren fors in gewicht toegenomen en hadden meer vetweefsel gekregen. Bovendien was hun bloeddruk gestegen.

HFCS verwart je hormonen

Fructose is een van de weinige suikers die geen snelle bloedsuikerstijging geeft en geen insulinerespons oproept. Het heeft, zoals deskundigen zeggen, zowel een lage glycaemische index als een lage insuline index. Dat lijkt op het eerste gezicht geweldig gezond, maar zoals gezegd, wordt de lever bloednerveus van een overdosis fructose.

Er zit nog een addertje onder het gras: je krijgt er geen vol gevoel van. Bij gezonde mensen zorgt blootstelling aan insuline na verloop van tijd voor een verzadigd gevoel. De hersenen krijgen een stopteken: ‘stoppen met eten, het vat is bijna vol!’ Bij inname van fructose blijft dit signaal uit. Zammit: ‘Je kunt een halve kilo met fructose gezoet ijs eten, je hersenen hebben niet door dat er zojuist 1000 kilocalorieën zijn gebunkerd. De eetlust wordt op geen enkele manier gedempt en je blijft vrolijk doorsnaaien. Als je diezelfde 1000 kilocalorieën tijdens een gewone maaltijd naar binnen werkt, zit je voor een uur of vijf vol.’

Maar waarom reageert ons lichaam dan toch zo slecht op fructose? ‘Omdat er historisch gezien nooit een reden voor was’, zegt John Bantle, een endocrinoloog die ooit aantoonde dat gezonde mannen binnen enkele weken het voorstadium van diabetes ontwikkelen op een dieet met 19 energieprocent HFCS. ‘Gedurende 2,6 miljoen jaar had onze stofwisseling alleen te maken met glucose. Zelfs op een dieet van uitsluitend fruit krijg je maar een paar gram fructose per dag binnen. De evolutie heeft nooit rekening gehouden met fructose als noemenswaardige energieleverancier. Daarvoor waren de in de voeding voorkomende hoeveelheden domweg te klein. Ons lichaam is er domweg niet op berekend. De 50 gram HFCS per dag die gemiddeld is voor de meeste westerse landen, is best een leuke opsteker voor de economie, maar ons lijf gaat er totaal van naar de bliksem.’

Lees de etiketten

Frisdrank is vaak een megabron van HFCS en daarmee een van de hoofdschuldigen aan de epidemie van overgewicht en diabetes type 2. Schakel over op een ** light-variant **, of beter nog, neem gewoon een teug water uit de kraan. Zet een verse bak koffie. Of schenk een biertje.

Commentaar Webmaster:

"Light-variant"  Dit is de mening van de schrijver van dit artikel, maar het is duidelijk dat dat in ieder geval  g é é n  aspartaam mag zijn.

Maar ook als je frisdrank laat staan, moet je blijven opletten. Kleinere hoeveelheden HFCS zijn als landmijntjes verspreid over alle schappen van de supermarkt. Zodra het oorspronkelijke voedingsmiddel (appel, graankorrel, tomaat, lever, etc.) niet meer herkenbaar is, is verdenking op aanwezigheid van HFCS gerechtvaardigd. Een beetje kan geen kwaad, eet wekelijks een boodschappenkar vol en je broekriem moet elk jaar een gaatje ruimer.

Etiketten lezen dus! Of zo dicht mogelijk bij de basis blijven. Vergeet niet dat tand-arts en ontdekkingsreiziger Weston A. Price al in de jaren ’30 constateerde dat volkeren wereldwijd krachtig, slank en relatief ziektevrij zijn, zolang hun voedsel minimaal bewerkt is. Kijk dus ook uit voor gewone suiker (sucrose). Ook dat komt in een traditionele voeding slechts mondjesmaat voor, ook dat wordt vooral de laatste 20 jaar toegevoegd aan de duvel en z’n ouwe moer. En ook dat bestaat voor een substantieel deel (50%) uit fructose.

Lees ook het artikel

Glucosestroop