* 29 jun 2005 *

Bewerking: Ed Gunneweg

Van een aantal zoetstoffen wordt soms onterecht beweerd dat ze kankerverwekkend zijn. Zoetstoffen zijn veilig, mits u ze in een normale hoeveelheid gebruikt. Kinderen moeten bijvoorbeeld oppassen met het gebruik van light-frisdrank die de zoetstof cyclamaat bevat. Kinderen tot 4 jaar mogen niet meer dan 2 glazen light-frisdrank per dag drinken en het maximum voor kinderen van 4 tot 8 jaar ligt op 3 glazen per dag. Ook kan het gebruik van suikervrije drop al snel klachten veroorzaken.

Globaal zijn er 2 soorten zoetstoffen

De 1e groep bestaat uit stoffen gemaakt van suiker, de zogeheten polyolen. Ze zijn ongeveer even zoet als suiker en leveren evenveel energie. Voorbeelden hiervan zijn xylitol en sorbitol. Deze stoffen worden vooral gebruikt in kauwgum en snoep, maar ook in producten voor diabetici, omdat ze de bloedsuikerspiegel nauwelijks beïnvloeden. Een andere voordeel van xylitol en sorbitol is dat ze tandbederf tegengaan. Nadeel is dat ze bij grote hoeveelheden maagklachten en diarree kunnen veroorzaken. Dit staat op het etiket vermeld.

De 2e groep zoetstoffen wordt gevormd door kunstmatige zoetstoffen als sacharine, aspartaam en cyclamaat. Deze zoetstoffen leveren geen calorieën en zijn vele malen zoeter dan suiker. Ze worden gebruikt in verschillende producten als light-frisdrank, light-zuiveldrank en light-toetjes. Maar ook vitaminepreparaten en peutertandpasta kunnen kunstmatige zoetstoffen bevatten.

Veiligheid

Van sacharine, cyclamaat en aspartaam wordt wel eens ten onrechte beweerd dat ze kankerverwekkend zijn. Echter, deze zoetstoffen zijn uitgebreid onderzocht voordat ze zijn toegestaan en veilig bevonden, mits gebruikt in niet te grote hoeveelheden. Voor elke zoetstof is een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) vastgesteld. Dit is de portie die iemand gemiddeld elke dag, zijn hele leven lang, veilig kan gebruiken.

Zoetstof	ADI
Cyclamaat	7 mg / kilo lichaamsgewicht / dag
Sacharine	5 mg / kilo lichaamsgewicht / dag
Aspartaam	40 mg / kilo lichaamsgewicht / dag

Voor zoetjes die 40 mg cyclamaat en 4 mg sacharine per tabletje bevatten, geldt bijvoorbeeld een maximum van 11 zoetjes per dag voor volwassenen (wanneer daarnaast geen andere producten met cyclamaat of sacharine worden genomen).

Aspartaam is geheel veilig. Alleen personen die lijden aan de stofwisselingsziekte phenylketonurie (PKU) wordt afgeraden om producten met aspartaam te gebruiken. Aspartaam wordt namelijk in het lichaam omgezet in fenylanaline; dit is een stof die deze patiënten niet teveel binnen mogen krijgen.

Etikettering

Op het etiket van het product staat vermeld of een product zoetstoffen bevat. De soort zoetstof staat wel aangegeven, maar de hoeveelheid wordt meestal niet vermeld. Als het product aspartaam bevat, staat er op het etiket ‘bevat een bron van fenylalanine’. Andere aanduidingen die aan kunnen geven dat het product zoetstoffen bevat zijn: ‘suikervrij’ of ‘geen suiker’, ‘geen toegevoegd suiker’ of ‘ongesuikerd’ en ‘geen natuurlijke suiker’.

Gebruiksadviezen

Uit een rapport van de Voedsel en Warenautoriteit (VWA) blijkt dat kinderen van 1 tot 4 jaar alleen bij het drinken van veel frisdrank het risico lopen de ADI van cyclamaat te overschrijden.

KWF Kankerbestrijding raadt aan kinderen tot 4 jaar per dag niet meer dan 2 glazen (0,4 liter) frisdrank gezoet met cyclamaat te geven. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar is het maximum 3 glazen (0,7 liter) per dag. Voor volwassenen ligt het maximum op ongeveer 7 glazen per dag. Als deze hoeveelheden worden aangehouden, wordt ook de ADI van de andere zoetstoffen in light-frisdrank niet overschreden. De gevolgen van een regelmatige overschrijding van de ADI van cyclamaat zijn overigens niet bekend.

Ook bij gebruik van suikervrije drop gezoet met zoetstoffen kan de ADI van polyolen worden overschreden. Polyolen zijn zoetstoffen die iets minder of net zo zoet zijn als suiker. Kinderen kunnen bij een kwart rolletje per dag al maagdarmklachten (meestal diarree) krijgen. Volwassenen bereiken de limiet bij een half tot één rolletje per dag. Daarom is het verstandig het gebruik van suikervrije drop te beperken, zowel bij kinderen als bij volwassenen.

Bronnen

* Voedingscentrum Den Haag * Rapport Voedsel en Warenautoriteit. Onderzoek naar de kunstmatige zoetstoffen sacharine, aspartaam, acesulfaam-K en cyclamaat in levensmiddelen: gehaltebepaling en inname door de Nederlandse populatie